Fotograficzne poniedziałki - Rodzaje obiektywów

Ogólnie rzecz ujmując obiektywy dzielimy na dwie podstawowe kategorie:

   - obiektywy stałoogniskowe

   - obiektywy zmiennoogniskowe (zoom'y)

Jak sama nazwa wskazuje główną cechą charakterystyczną obiektywów stałoogniskowych jest brak możliwości zmiany ogniskowej. Mówiąc w uproszczeniu, konstrukcja takich obiektywów zakłada brak możliwości przybliżania lub oddalania fotografowanej sceny. W wielu przypadkach może to być sporym utrudnieniem, niemniej jednak jakość zdjęć uzyskiwana dzięki takim obiektywom jest nieco lepsza niż zdjęć wykonywanych przy użyciu obiektywów zmiennoogniskowych.

Cechą charakterystyczną obiektywów typu zoom jest możliwość zmiany ogniskowej, dzięki czemu fotografujący zyskuje większą swobodę robienia zdjęć. Możliwość przybliżania lub oddalania sceny, bez konieczności przemieszczania się, jest niewątpliwie sporym ułatwieniem.

Odróżnienie obiektywu stałoogniskowego od zmienno ogniskowego jest bardzo proste. W obiektywach stałoogniskowych brakuje pierścienia zmiany ogniskowej. Przeważnie są one również lżejsze i mniejsze od zoomów. Można też łatwo rozróżnić je po oznaczeniach. Obiektywy typu zoom mają zawsze podane dwie ogniskowe, najkrótszą i najdłuższą (np. 18-55 mm) zwane zakresem ogniskowych.

Zarówno stałoogniskowe jak i zmiennoogniskowe obiektywy możemy podzielić na:

• szerokokątne
• standardowe (w przypadku zoomów czasami określane jako uniwersalne)
• teleobiektywy
• macro lub z funkcją macro (czasami pisane przez "k" - makro)

Obiektywy szerokokątne

Niezależnie od tego czy są to szerokokątne obiektywy stałoogniskowe czy też zoomy szerokokątne, ich wspólną cechą jest szerokie pole widzenia obrazu. Kąt widzenia ludzkiego oka wynosi ok. 45 stopni, natomiast obiektywy szerokokątne osiągają pole widzenia (oczywiście w zależności od zakresu ogniskowych) od 50 do 180 stopni. Daje to ogromne możliwości fotografowania, szczególnie w miejscach, gdzie mamy niewiele miejsca a chcielibyśmy uchwycić jak największą część sceny (np. w małych pomieszczeniach). Istnieje prosta zależność, która mówi, że im krótsza ogniskowa obiektywu tym szersze jest pole jego widzenia. Szeroki kąt to ogniskowa poniżej 50 mm. Spotykane obiektywy szerokokątne mają najczęściej ogniskowe 28 mm lub mniejsze. Ważne jest, aby przed zakupem obiektywu odpowiedzieć sobie na pytanie, do jakich głównie zdjęć będzie on wykorzystywany.

Również wybierając aparat kompaktowy warto jest brać pod uwagę ogniskową obiektywu. Jeżeli planujemy fotografowanie głównie w domu lub z niewielkich odległości, lepiej kupić aparat z obiektywem o możliwie jak najkrótszej ogniskowej.

Obiektywy standardowe

Opisując obiektywy standardowe należy na wstępie wyraźnie zaznaczyć, że te stałoogniskowe od obiektywów typu zoom, różnią się zasadniczo.

Obiektywy standardowe stałoogniskowe to te, które swoją ogniskową odpowiadają mniej więcej kątowi widzenia oka ludzkiego (ok. 45 stopni). Nie mają one możliwości zmiany kąta widzenia. Mają stałą ogniskową, która w przypadku aparatów analogowych wynosiła 50 mm (wynikało to z wielkości klatki negatywu małoobrazkowego).W przypadku lustrzanek cyfrowych, gdzie standardem jest matryca w tzw. formacie APS-C (o rozmiarach 22.7x15.1 mm) za ogniskową standardową przyjmuje się ok. 30 mm. Obiektywy takie znajdują szczególne zastosowanie wszędzie tam gdzie nie wymagane jest częste przybliżanie lub oddalanie fotografowanej sceny. Uzyskiwane dzięki nim obrazy mają przyjemną dla oka, naturalną perspektywę.

Obiektywy standardowe zmiennoogniskowe są jedną z największych grup obiektywów typu zoom. Charakteryzują się one stosunkowo szerokim zakresem pracy począwszy od szerokiego kąta do niewielkiego tele. Uśredniając można powiedzieć, że zakres pracy standardowego zoomu zawiera się w ok. 75-35 stopni pola widzenia (odpowiada to mniej więcej ogniskowym 28-105 mm).

Są to obiektywy uniwersalne. Doskonale sprawdzają się zarówno podczas domowej rodzinnej imprezy jak i w plenerze - podczas niedzielnego wypadu za miasto. Szczególnie polecamy je osobom, które głównie dokumentują imprezy rodzinne, wycieczki i spacery.

Niestety, nie są one pozbawione wad. Pomimo uniwersalności, mają nieco ograniczone pole działania. Krótsza ogniskowa nie obejmuje tak szerokiego kąta, co typowe obiektywy szerokokątne. Natomiast długa ogniskowa nie pozwoli na takie zbliżenia, jakie zapewniają typowe teleobiektywy. Tego typu konstrukcje są często gorszej jakości od innych typów obiektywów. Nie oznacza to wcale, że robią gorsze zdjęcia. Po prostu są mniej odporne na uszkodzenia, konstrukcja mechaniczna nie jest tak wytrzymała jak w profesjonalnych obiektywach, od których wymaga się niezawodnego działania w najróżniejszych warunkach i sytuacjach.

Obiektywy długoogniskowe (teleobiektywy)

Wspólną cechą teleobiektywów stałoogniskowych i tele zoomów wspólną cechą jest niewielki kąt widzenia. Można przyjąć, że do tej grupy zaliczamy obiektywy o polu wiedzenia zawierającym się w zakresie od ok. 50 do 10 stopni. Odpowiada to ogniskowym od ok. 60 mm do 300 i więcej mm.

Dzięki tego typu obiektywom mamy możliwość przybliżania fotografowanej sceny. Będą one doskonałym narzędziem wszędzie tam, gdzie fotografowany obiekt znajduje się w dość dużej odległości od fotografującego. Obiektywy takie umożliwiają nam fotografowanie np. dzikich zwierząt w ich naturalnym środowisku, bez konieczności podchodzenia zbyt blisko, co nierzadko nie jest możliwe.

Wyobraźmy sobie, że jesteśmy na wycieczce w lesie, w oddali widzimy jakieś dzikie zwierzę. Mając obiektyw szerokokątny lub standardowy musielibyśmy zbliżyć się ryzykując, że ucieknie lub - co gorsza - zaatakuje nas. Posiadając obiektyw długoogniskowy wyeliminujemy ten problem. Ale niewątpliwą wadą takich konstrukcji jest ich wielkość, dość znaczna waga i - przede wszystkim - brak możliwości fotografowania z niewielkich odległości.

Obiektywy macro

Jest to niewielka grupa obiektywów, przeważnie stałoogniskowych, pozwalających na bardzo duże zbliżenie się do fotografowanego obiektu (nawet na odległość ok. 1 cm). Dzięki nim uzyskujemy obrazy w bardzo dużej skali odwzorowania, nawet 1:1. Oznacza to, że sfotografowany obiekt jest odwzorowany w naturalnej wielkości. Tego typu obiektywy znajdą zastosowanie głównie tam, gdzie konieczne jest pokazanie bardzo małych detali (np. biżuteria, medycyna).

Niektóre obiektywy zmienno ogniskowe mają funkcję macro. Działa ona identycznie jak w przypadku obiektywów stało ogniskowych, ale nie daje tak dużej skali odwzorowania. Nie uzyskamy dzięki nim tak dużego powiększenia jak w przypadku stałoogniskowych obiektywów macro.

Obiektywy reporterskie (ultrazoomy)

Dość wąską grupę stanowią obiektywy o bardzo dużym zakresie ogniskowych, często zwane ultrazoomami lub też obiektywami reporterskimi. Zakres ogniskowych takich obiektywów wynosi - w zależności od modelu - od 18 do 200, a nawet 300 mm. Daje to szerokie pole działania szczególnie przydatne w sytuacjach częstej zmiany miejsca i obiektu fotografowanego. Szczególnie przydatne są one w fotografii reporterskiej, gdzie często podczas pracy nie ma czasu na wymianę obiektywu z szerokokątnego na tele lub odwrotnie.

Rodzaj	Wady	Zalety
Szerokokątne	wady optyczne (dystorsje, winietowanie) wysoka cena	szeroki kąt widzenia możliwość fotografowania w małych pomieszczeniach zwarta konstrukcja
Standardowe	niezbyt wysoka jakość wykonania przeciętna jakość uzyskiwanych dzięki nim zdjęć	uniwersalny zakres ogniskowych stosunkowo niewielkie gabaryty przystępna cena
Długoogniskowe	duże i stosunkowo ciężkie brak możliwości fotografowania z niewielkich odległości (poniżej 1,5 m)	możliwość przybliżania fotografowanych obiektów możliwość fotografowania daleko położonych obiektów bez konieczności przemieszczania się (zbliżania) praktycznie całkowity brak niektórych wad (dystorsje, winietowanie)
Macro	brak możliwości fotografowania daleko położonych obiektów wysoka cena ograniczone zastosowania (mała uniwersalność)	możliwość fotografowania bardzo małych przedmiotów niewielkie gabaryty
Reporterskie	duże gabaryty nieco niższa jakość zdjęć nimi wykonywanych w stosunku do pozostałych konstrukcji	szeroki zakres ogniskowych szerokie zastosowanie połączenie 3 grup w jeden obiektyw (szerokokątny, standard i teleobiektyw w jednym)

 Źródło: http://www.cyfrowe.pl